"Nasz Przemyśl"
Co wiemy o naszych „korzeniach” ?
Cechą wyróżniającą Przemyśl spośród najstarszych polskich miast jest jego unikalna historia. Będąc spadkobiercami wspaniałego dziedzictwa wieków, mamy nie tylko przywilej, ale też obowiązek, by je pielęgnować, pomnażać i promować skoro jest naszą dumą i zaszczytnym rodowodem. Od jedenastu lat na łamach miesięcznika „Nasz Przemyśl” prezentujemy teksty rodzimych autorów, które służą temu celowi. Większość z nich to opracowania wyjątkowe, niepublikowane nigdzie więcej. Sięgając do pierwszych edycji pisma, chcemy przypomnieć niektóre z nich i na tę wędrówkę do „źródeł” pragniemy zaprosić wszystkich przemyślan. Jednocześnie redakcja licząc na współpracę, skłonna jest opublikować nieznane dotąd materiały zachowane w archiwach prywatnych, czy też epizody zapisane w pamięci. Chcemy ocalić je od zapomnienia, bo przecież ludzie odchodzą, a wraz z ich śmiercią umiera także historia.
Redaktor Naczelny Krzysztof Fil
Informujemy, że bieżące numery miesięcznika "Nasz Przemyśl" można zaprenumerować. Cena egzemplarza wynosi 3.50 PLN plus koszt wysyłki. Zamówienia imienne można składać u wydawcy: Przemyskie Centrum Kultury i Nauki ZAMEK Al. XXV Polskiej Drużyny Strzeleckiej 1, 37-700 Przemyśl. tel. 604 781 893.
-
Przemyscy powstańcy
aut. Marcin Duma, „Nasz Przemyśl”, listopad 2011 (Nr 86) Miesiąc listopad to szczególny czas, w którym wspominamy i odwiedzamy groby naszych bliskich, przyjaciół, znajomych. Spacerując alejkami przemyskich cmentarzy, uświadamiamy sobie, ile osób zasłużonych dla Przemyśla jest tutaj pochowanych. Wielu z nich swoją działalnością w różnych dziedzinach życia społecznego zapisało się na zawsze w historii naszego nadsańskiego grodu w sposób szczególny. Działali i tworzyli w różnych okresach, także tych najcięższych, kiedy naszej ojczyzny nie było na mapach, a wszelkie przejawy polskości były krwawo i surowo karane.Data publikacji: 13-11-2020 14:17 -
Zapomniany bohater Bitwy Warszawskiej 1920 roku
aut. Jarosław Dyrda, „Nasz Przemyśl”, grudzień 2011 (Nr 87) 8 listopada 2011 roku w Centrum Kulturalnym w Przemyślu odbył się pokaz filmu „1920 Bitwa Warszawska”. W seansie specjalnie zorganizowanym dla I Liceum Ogólnokształcącego im. Juliusza Słowackiego w Przemyślu uczestniczyli uczniowie wraz z nauczycielami oraz specjalnie zaproszeni goście: pan Leszek Włodek i harcmistrz Julian Kurek. Film został poprzedzony wykładem historycznym i prezentacją multimedialną o kulisach „cudu nad Wisłą” autorstwa Lucjana Faca i Jarosława Dyrdy. Głos zabrali też zaproszeni goście, mówiąc o powiązaniach Przemyśla z toczonymi pod Warszawą bojami w 1920 roku.Data publikacji: 16-10-2020 15:24 -
Dowódca Orląt Lwowskich - brygadier Czesław Mączyński
aut. Lucjan Fac, „Nasz Przemyśl”, listopad 2011 (Nr 86) Chlubną, zaszczytną miał kartę w dziejach niepodległej Rzeczypospolitej Polskiej. Czy w czasie wojen kozackich, kiedy nieprzejrzane tłumy czerni kozackiej i tatarskiej waliły utartymi szlaki, by zmóc go, czy w czasie wszystkich wojen tureckich i zagonów tatarskich, czy wreszcie w czasie szalejących po ziemiach polskich zawieruch i potopów szwedzkich, zawsze podnosił dumnie na blanki swoje sztandar Rzeczypospolitej, zawsze chrobry i nieugięty gotował się do jego obrony, lub walczył w długiej, bohaterskiej obronie — choć zdawało się — wszystko stracone. Wiary jego ni chęci obrony nic i nigdy zachwiać nie potrafiło. Ni masy wroga, ni okrucieństwa jego, nie liczące się z żadnemi wzglądami ludzkości, a topiące w morzu krwi —nawet bratniej —wszelki opór, ni wreszcie przedzierające się przez tłumy miejskie w popłochowym odwrocie resztki wojsk regularnych Rzeczypospolitej1.Data publikacji: 02-10-2020 13:20 -
Historia zatrzymana w kadrze”. Galeria fotografii Muzeum Historii Miasta (33). Przemyskie cmentarze
aut. Jacek Błoński, „Nasz Przemyśl”, listopad 2011 (Nr 86) Od wielu pokoleń w pierwszy dzień listopada- Dniu Wszystkich Świętych tysiące mieszkańców Przemyśla przychodzą na groby swoich krewnych i bliskich osób. Dla katolików nie jest to dzień smutku, lecz uroczystość wspomnienia świętych oraz przypomnienie, że każdy z nas może poprzez swoje życie dążyć do doskonałości, a więc do świętości. Jest to więc także dzień wspomnienia naszych zmarłych krewnych, przyjaciół i wszystkich tych, których czyny mogą współczesnym pomóc odnaleźć się w obecnym świecie. Również następnego dnia w Dniu Zadusznym wspominamy tych, którzy odeszli, lecz wciąż żyjących w naszej pamięci. W ciągu tych dwóch dni przemyskie cmentarze, na co dzień pełne ciszy, wypełniają się gwarem rozmów, modlitwy, a wieczorem rozjaśniają się „złotym” migoczącym światłem tysięcy zniczy i świec.Data publikacji: 10-07-2020 15:41 -
W czasie wojny Muzy nie milkły
aut. Zenon Andrzejewski, „Nasz Przemyśl”, listopad 2011 (Nr 86) Pochodziła z rodziny, której członkowie w czasie II wojny światowej czynnie walczyli przeciw nazistowskim Niemcom. Jej najstarszy brat, płk Karol Maresch, przeszedł cały bojowy szlak z 1. Dywizją Pancerną gen. St. Maczka jako dowódca 2. Pułku Artylerii Motorowej. Bracia Jan i Ferdynand (bliźniacy) działali na terenie Przemyśla w akowskiej konspiracji pod pseudonimami „Kosma” i „Damian”. Ona sama przeszła tułaczą gehennę, jaka była udziałem setek tysięcy obywateli polskich, których los rzucił na azjatyckie stepy Związku Radzieckiego, i jako ochotniczka wstąpiła do Armii Polskiej formowanej w ZSRR.Data publikacji: 26-06-2020 15:41 -
„Historia zatrzymana w kadrze” Galeria fotografii Muzeum Historii Miasta (32) Przemyski dworzec kolejowy (cz. 3)
aut. Jacek Błoński, „Nasz Przemyśl”, październik 2011 (Nr 85) Rankiem w dniu 1 listopada 1918 r. w holu przemyskiego dworca kolejowego porządku pilnowały patrole złożone z żołnierzy cesarsko-królewskiej armii cesarza Karola I Habsburga. Starzy weterani austro-węgierskiego Landsturmu próbowali z trudem pilnować spokoju na dworcowych peronach. Jeszcze poprzedniego dnia ruch pociągów odbywał się zgodnie z rozkładem jazdy. Teraz na dworcu panował straszliwy chaos i rozgardiasz. Na peronach stały pociągi, zapełnione żołnierzami c,k. armii, opuszczającymi dawną Twierdzę Przemyśl. Chcąc zachować pozory ładu i porządku na peronie, pojawił się sam komendant dworca – hauptmann Rozdół. Ku jego rozpaczy większość żołnierzy i cywili swoim zachowaniem wyrażała radość z faktu upadku monarchii Habsburgów. Żołnierze zdzierali bączki z czapek, niszczyli karabiny, wykrzykując obraźliwe okrzyki pod adresem cesarza i monarchii. Rusinki z podprzemyskich wiosek przypinały do mundurów żołnierzy pochodzenia ruskiego niebiesko-żółte wstążeczki.Data publikacji: 05-06-2020 08:55 -
ŚMIERĆ na „Małym Ryneczku”
aut.Marcin Duma, „Nasz Przemyśl”, wrzesień 2011 (Nr 84) W tym roku, w miesiącu wrześniu obchodzimy 72. rocznicę wybuchu II wojny światowej. Okres wojny w świadomości Polaków oraz innych narodów to czas okupacji, terroru, łapanek, egzekucji ale przede wszystkim ludzkiego cierpienia i śmierci. To właśnie myśl o śmierci oraz strach przed nią wypełniały każdy dzień życia naszych bliskich, krewnych czy znajomych, którym przyszło żyć w tamtym czasie. Owa śmierć stała się elementem terroru tak okupanta hitlerowskiego jak i radzieckiego. Na terenie wielu polskich miast, miasteczek, wsi po dzień dzisiejszy zachowały się miejsca pamięci narodowej upamiętniające okres ludobójstwa II wojny światowej.Data publikacji: 27-05-2020 13:02 -
Lotnictwo szybowcowe w przedwojennym Przemyślu
aut.Zenon Andrzejewski, „Nasz Przemyśl”, wrzesień 2011 (Nr 84) Zainteresowanie szybownictwem na ziemiach polskich zaczęło się wkrótce po zakończeniu I wojny światowej, ale pierwsze próby rozwinięcia u nas tego pięknego sportu kończyły się niepowodzeniem. Dopiero w latach trzydziestych szybownictwo, zwane też lotnictwem bezsilnikowym, zaczęło zdobywać sobie w Polsce coraz większą popularność. O ile w roku 1928 mieliśmy zaledwie 5 pilotów i 3 szybowce, to cztery lata później liczby te wzrosły odpowiednio do 304 i 77, a w roku 1935 było już zarejestrowanych w Polsce 1183 pilotów, 145 szybowców, 104 koła szybowcowe z 9000 członków i 38 szybowisk.Data publikacji: 15-05-2020 11:26 -
Ach te rokosze! Wojna domowa 1606-1609.
aut. Lucjan Fac, „Nasz Przemyśl”, sierpień 2011 (Nr 83) Zbytnie zaangażowanie w sprawy rokoszowe spowodowało, że główni zwolennicy rokoszu z naszego województwa niejako „odjechali”, odrywając się od realiów i swoich możliwości. Kontrofensywa którą przeprowadził na terenie województwa ruskiego obóz regalistów na czele z bp. przemyskim Pstrokońskim, pozbawiła rokoszan oparcia w szlachcie ruskiej. Polaryzacja obozów, która nastąpiła w marcu i kwietniu 1606 r. ukazała, że faktycznie obóz rokoszan na terenie województwa ruskiego jest rozbity i niezdolny do poważniejszych akcji.Data publikacji: 05-05-2020 15:36 -
KRASICCY herbu Rogala
aut. Marcin Duma, „Nasz Przemyśl”, czerwiec 2011 (Nr 81) „Ziemia przemyska góruje w województwie ruskim. Jest to ziemia klasyczna świetności i buty szlacheckiej. W niej pielesz najstarożytniejszych rodów w niej najwyższy ruch umysłów [...], w niej koncentruje się niejako splendor nazwisk i dostojeństw całego województwa [...]. Ziemia przemyska roi się szlachtą prastarą, miejscową, gniazdową, od wieków z niej rodowitą i na niej osiadłą [...]. Kwitną Bolestraszyccy, Boratyńscy, Bireccy, Drohojowscy, Fredrowie, Grochowscy, Herburtowie, Hermanowscy, Jaksmanniccy, Krasiccy, Korytkowie, Ligęzowie, Lubomirscy, Orzechowscy, Opalińscy, Ossolińscy, Pełkowie,Stadniccy, Sienieńscy, Trojeccy, Ulińscy, Wapowscy” – tak opisywał ziemię przemyską i związane z nią rodziny szlacheckie wybitny historyk Władysław Łoziński w swoim dziele zatytułowanym „Prawym i Lewym”.Data publikacji: 27-04-2020 13:16