"Nasz Przemyśl"
Co wiemy o naszych „korzeniach” ?
Cechą wyróżniającą Przemyśl spośród najstarszych polskich miast jest jego unikalna historia. Będąc spadkobiercami wspaniałego dziedzictwa wieków, mamy nie tylko przywilej, ale też obowiązek, by je pielęgnować, pomnażać i promować skoro jest naszą dumą i zaszczytnym rodowodem. Od jedenastu lat na łamach miesięcznika „Nasz Przemyśl” prezentujemy teksty rodzimych autorów, które służą temu celowi. Większość z nich to opracowania wyjątkowe, niepublikowane nigdzie więcej. Sięgając do pierwszych edycji pisma, chcemy przypomnieć niektóre z nich i na tę wędrówkę do „źródeł” pragniemy zaprosić wszystkich przemyślan. Jednocześnie redakcja licząc na współpracę, skłonna jest opublikować nieznane dotąd materiały zachowane w archiwach prywatnych, czy też epizody zapisane w pamięci. Chcemy ocalić je od zapomnienia, bo przecież ludzie odchodzą, a wraz z ich śmiercią umiera także historia.
Redaktor Naczelny Krzysztof Fil
Informujemy, że bieżące numery miesięcznika "Nasz Przemyśl" można zaprenumerować. Cena egzemplarza wynosi 3.50 PLN plus koszt wysyłki. Zamówienia imienne można składać u wydawcy: Przemyskie Centrum Kultury i Nauki ZAMEK Al. XXV Polskiej Drużyny Strzeleckiej 1, 37-700 Przemyśl. tel. 604 781 893.
-
W czasie wojny Muzy nie milkły
aut. Zenon Andrzejewski, „Nasz Przemyśl”, listopad 2011 (Nr 86) Pochodziła z rodziny, której członkowie w czasie II wojny światowej czynnie walczyli przeciw nazistowskim Niemcom. Jej najstarszy brat, płk Karol Maresch, przeszedł cały bojowy szlak z 1. Dywizją Pancerną gen. St. Maczka jako dowódca 2. Pułku Artylerii Motorowej. Bracia Jan i Ferdynand (bliźniacy) działali na terenie Przemyśla w akowskiej konspiracji pod pseudonimami „Kosma” i „Damian”. Ona sama przeszła tułaczą gehennę, jaka była udziałem setek tysięcy obywateli polskich, których los rzucił na azjatyckie stepy Związku Radzieckiego, i jako ochotniczka wstąpiła do Armii Polskiej formowanej w ZSRR.Data publikacji: 26-06-2020 15:41 -
„Historia zatrzymana w kadrze” Galeria fotografii Muzeum Historii Miasta (32) Przemyski dworzec kolejowy (cz. 3)
aut. Jacek Błoński, „Nasz Przemyśl”, październik 2011 (Nr 85) Rankiem w dniu 1 listopada 1918 r. w holu przemyskiego dworca kolejowego porządku pilnowały patrole złożone z żołnierzy cesarsko-królewskiej armii cesarza Karola I Habsburga. Starzy weterani austro-węgierskiego Landsturmu próbowali z trudem pilnować spokoju na dworcowych peronach. Jeszcze poprzedniego dnia ruch pociągów odbywał się zgodnie z rozkładem jazdy. Teraz na dworcu panował straszliwy chaos i rozgardiasz. Na peronach stały pociągi, zapełnione żołnierzami c,k. armii, opuszczającymi dawną Twierdzę Przemyśl. Chcąc zachować pozory ładu i porządku na peronie, pojawił się sam komendant dworca – hauptmann Rozdół. Ku jego rozpaczy większość żołnierzy i cywili swoim zachowaniem wyrażała radość z faktu upadku monarchii Habsburgów. Żołnierze zdzierali bączki z czapek, niszczyli karabiny, wykrzykując obraźliwe okrzyki pod adresem cesarza i monarchii. Rusinki z podprzemyskich wiosek przypinały do mundurów żołnierzy pochodzenia ruskiego niebiesko-żółte wstążeczki.Data publikacji: 05-06-2020 08:55 -
ŚMIERĆ na „Małym Ryneczku”
aut.Marcin Duma, „Nasz Przemyśl”, wrzesień 2011 (Nr 84) W tym roku, w miesiącu wrześniu obchodzimy 72. rocznicę wybuchu II wojny światowej. Okres wojny w świadomości Polaków oraz innych narodów to czas okupacji, terroru, łapanek, egzekucji ale przede wszystkim ludzkiego cierpienia i śmierci. To właśnie myśl o śmierci oraz strach przed nią wypełniały każdy dzień życia naszych bliskich, krewnych czy znajomych, którym przyszło żyć w tamtym czasie. Owa śmierć stała się elementem terroru tak okupanta hitlerowskiego jak i radzieckiego. Na terenie wielu polskich miast, miasteczek, wsi po dzień dzisiejszy zachowały się miejsca pamięci narodowej upamiętniające okres ludobójstwa II wojny światowej.Data publikacji: 27-05-2020 13:02 -
Lotnictwo szybowcowe w przedwojennym Przemyślu
aut.Zenon Andrzejewski, „Nasz Przemyśl”, wrzesień 2011 (Nr 84) Zainteresowanie szybownictwem na ziemiach polskich zaczęło się wkrótce po zakończeniu I wojny światowej, ale pierwsze próby rozwinięcia u nas tego pięknego sportu kończyły się niepowodzeniem. Dopiero w latach trzydziestych szybownictwo, zwane też lotnictwem bezsilnikowym, zaczęło zdobywać sobie w Polsce coraz większą popularność. O ile w roku 1928 mieliśmy zaledwie 5 pilotów i 3 szybowce, to cztery lata później liczby te wzrosły odpowiednio do 304 i 77, a w roku 1935 było już zarejestrowanych w Polsce 1183 pilotów, 145 szybowców, 104 koła szybowcowe z 9000 członków i 38 szybowisk.Data publikacji: 15-05-2020 11:26 -
Ach te rokosze! Wojna domowa 1606-1609.
aut. Lucjan Fac, „Nasz Przemyśl”, sierpień 2011 (Nr 83) Zbytnie zaangażowanie w sprawy rokoszowe spowodowało, że główni zwolennicy rokoszu z naszego województwa niejako „odjechali”, odrywając się od realiów i swoich możliwości. Kontrofensywa którą przeprowadził na terenie województwa ruskiego obóz regalistów na czele z bp. przemyskim Pstrokońskim, pozbawiła rokoszan oparcia w szlachcie ruskiej. Polaryzacja obozów, która nastąpiła w marcu i kwietniu 1606 r. ukazała, że faktycznie obóz rokoszan na terenie województwa ruskiego jest rozbity i niezdolny do poważniejszych akcji.Data publikacji: 05-05-2020 15:36 -
KRASICCY herbu Rogala
aut. Marcin Duma, „Nasz Przemyśl”, czerwiec 2011 (Nr 81) „Ziemia przemyska góruje w województwie ruskim. Jest to ziemia klasyczna świetności i buty szlacheckiej. W niej pielesz najstarożytniejszych rodów w niej najwyższy ruch umysłów [...], w niej koncentruje się niejako splendor nazwisk i dostojeństw całego województwa [...]. Ziemia przemyska roi się szlachtą prastarą, miejscową, gniazdową, od wieków z niej rodowitą i na niej osiadłą [...]. Kwitną Bolestraszyccy, Boratyńscy, Bireccy, Drohojowscy, Fredrowie, Grochowscy, Herburtowie, Hermanowscy, Jaksmanniccy, Krasiccy, Korytkowie, Ligęzowie, Lubomirscy, Orzechowscy, Opalińscy, Ossolińscy, Pełkowie,Stadniccy, Sienieńscy, Trojeccy, Ulińscy, Wapowscy” – tak opisywał ziemię przemyską i związane z nią rodziny szlacheckie wybitny historyk Władysław Łoziński w swoim dziele zatytułowanym „Prawym i Lewym”.Data publikacji: 27-04-2020 13:16 -
Legenda o św. Jacku i cudownej figurze Matki Boskiej cz. 3
aut. Jacek Błoński, „Nasz Przemyśl”, sierpień 2011 (Nr 83) Gromadka wędrowców w milczeniu przyglądała się oddalającym się wojownikom Batu-Chana. Słowa bojara Michała wprowadziły zamęt i strach w ich umysłach. Po wielu dniach podróży, lęku o własne życie ruski rycerz odebrał im wiarę w możliwość ucieczki od straszliwych Mongołów.Data publikacji: 16-04-2020 15:37 -
Legenda o św. Jacku i cudownej figurze Matki Boskiej cz. 2
aut. Jacek Błoński, „Nasz Przemyśl”, lipiec 2011 (Nr 82) Po odjeździe mongolskiego oddziału uciekinierzy z Kijowa, pomimo zapadających ciemności, postanowili kontynuować marsz. Chcieli jak najszybciej oddalić się od nieszczęsnego grodu, gdzie śmierć zbierała krwawe żniwo. Wojownicy Batu-chana niczym jeźdźcy Apokalipsy niszczyli wszystko, co napotkali na swej drodze. Nadchodził upadek wielkiego Kijowa.Data publikacji: 14-04-2020 13:07 -
Legenda o św. Jacku i cudownej figurze Matki Boskiej
aut. Jacek Błoński, „Nasz Przemyśl”, czerwiec 2011 (Nr 81) W grudniowe popołudnie roku pańskiego 1240 piękna i niegdyś potężna stolica Rusi Kijowskiej płonęła. Pomimo bohaterskiej obrony wojska mongolskie zdobyły już i spaliły osady tuż pod murami Kijowa. Choć jeszcze trwały walki i ruscy rycerze zwani tutaj bojarami toczyli boje z wrogiem, broniąc dostępu do wnętrza, losy grodu były już przesądzone. Podobnie jak inne ruskie grody pradawna stolica Rusi Kijów, jedno z największych wówczas miast europejskich, wkrótce zostanie zdobyta przez Tatarów.Data publikacji: 10-04-2020 14:16 -
Serbańska czy Liebermana?
aut. Zenon Andrzejewski, „Nasz Przemyśl”, sierpień 2011 (Nr 83) Jedną z najstarszych przemyskich ulic jest ulica Serbańska. Powstała jeszcze w I połowie XVI wielu i pierwotnie nazywała się Serbacka. Łączyła ona dawne ulice: Grodzką, Lwowską i Żydowską, stanowiąc ich przecznicę, a nazwę swą zawdzięczała mieszkającym przy niej muzykantom, którzy grywali na ludowych instrumentach tzw. „serbach”*. Stąd pospolicie nazywano ich „serbakami”.Data publikacji: 02-04-2020 15:48
